• Citer

Bas les masque ! Nouveau regard sur un masque de momie de la collection d’antiquités égyptiennes du roi Léopold II (Musées royaux d’Art et d’Histoire, E.6884)

par Vanhulle, Dorian
Référence Bulletin des Musées Royaux d'art et d'histoire, 89, page (5-20), 1
Publication Publié, 2024-06-01

Article révisé par les pairs

• Accès en ligne
• Détails
• Contenu
• Statistiques

Résumé :

Le masque de momie considéré dans ces quelques pages, sans contexte archéologique et dont nous ne savons rien avant son arrivée au musée, doit de ne pas avoir sombré dans l’oubli à un coup du sort pour le moins salvateur. Propriété du roi Léopold II jusqu’à sa mort en 1909, ce masque échappe à un premier envoi des antiquités égyptiennes royales vers les collections nationales organisé en 1914. Il ne rejoint le musée, accompagné d’une centaine d’autres antiquités oubliées dans un meuble-vitrine du palais, qu’en février 1935. Aussi surprenant que cela puisse paraître aujourd’hui, une seconde fois encore, la « tête de femme » mentionnée par le Palais à Jean Capart ne fut pas loin d’être oubliée ! Remarquable pour sa rayonnante beauté et son état de conservation qui paraît friser la perfection, il s’agit sans nul doute de l’un des plus beaux masques de momie du Nouvel Empire à nous être parvenu. Trop beau pour être vrai selon certains, qui n’ont pas hésité à remettre son authenticité en doute. Si cette possibilité ne survit pas à une observation attentive de l’objet, de récents travaux, mêlant documents d’archives et analyse détaillée de l’œuvre, apportent un éclairage nouveau et surprenant sur cette pièce maîtresse de la collection égyptologique bruxelloise. Dit masker, zonder archeologische context en waarvan niets is geweten voor haar aankomst in het museum, dankt het feit dat het niet in de vergetelheid is geraakt aan op zijn minst heilzaam toeval. Tot aan zijn dood in 1909 was het eigendom van koning Leopold II. Het maakte echter geen deel uit van een eerste overdracht van Egyptische oudheden uit koninklijk bezit aan de nationale collecties die in 1914 werd georganiseerd. Het duurt nog tot februari 1935 vooraleer het samen met een honderdtal andere vergeten objecten uit een vitrinekast van het paleis aan het museum worden overgemaakt. Hoe verrassend het vandaag ook mag lijken, het “hoofd van een vrouw” zoals het door het Paleis aan Jean Capart werd beschreven, was bijna vergeten! Het masker is opmerkelijk omwille van haar overweldigende schoonheid en haar staat van bewaring dat grenst aan de perfectie, en kan dan ook zonder enige twijfel beschouwd worden als één van de mooiste bewaarde mummiemasker uit het Nieuwe Rijk. Volgens sommigen is het masker te mooi om echt te zijn en haar authenticiteit werd dan ook in twijfel getrokken. Een nauwkeurige studie van het masker sluit de mogelijkheid uit dat het om een vervalsing zou gaan maar recent onderzoek waarbij archiefdocumenten worden gekoppeld aan een gedetailleerde analyse van het object, werpt een verrassend licht op dit meesterwerk van de Brusselse egyptologische collectie.