par Bazan, Ariane
Editeur scientifique Kinet, Mark;Bazan, Ariane
Référence Psychoanalyse en Neurowetenschap, De geest in de machine, page (29-57)
Publication Publié, 2010
Partie d'ouvrage collectif
Résumé : Het startpunt voor deze ‘neuropsychoanalytische’ denkoefening over de structuur van het onbewuste is een klinische waarneming die frequent optreedt zowel in de klinische als in de dagelijkse psychopathologie. Het principe van deze observatie wordt heel mooi weergegeven in Freud’s gevalstudie over de zogenaamde ‘Rattenman’ (Freud, 1909). De Rattenman is een jongeman die Freud komt consulteren omdat hij lijdt onder een zware obsessionele angst. Toen hij nog in het leger was, had hij een hogere officier horen spreken over een bepaalde marteling: een pot met een rat wordt omgekeerd tegen de billen van een slachtoffer geduwd, waarna de rat zich doorheen de anus een doorweg boort. De Rattenman vreest nu dat deze foltering zou worden uitgevoerd op zijn vader of op een jonge vrouw op wie hij verliefd is. Nu is de vader van de Rattenman op dat ogenblik al jaren overleden, wat het absoluut onredelijk karakter van zijn angst duidelijk maakt. Toch wordt hij met opdringerigheid overweldigd door dit idee, dat zich meestal als een dreiging aandient. Hij voelt zich onder druk gezet om bepaalde dingen op een specifieke wijze te doen uit angst dat de dreiging werkelijkheid zou worden.